PelserHartman maakte in opdracht van Beelen Sloopwerken en ASR vastgoed ontwikkeling een 3D nulmeting. Deze meting ging vooraf aan de demontage rondom de Stadsgehoorzaal voor de herontwikkeling van de Aalmarkt te Leiden. ASR realiseert hier in totaal circa 8.000 m2 nieuwe winkelruimte in historische gemeente- en rijksmonumenten.
De transformatie van de historische panden tot winkelunits en woningen in de binnenstad van Leiden is uitermate complex. ASR Vastgoed Ontwikkeling wil materialen met historische waarde zoveel mogelijk hergebruiken. Men heeft hiervoor een uitgebreid bouwhistorisch onderzoek laten verrichten. Nieuw is dat ASR in haar bestek een 3D nulmeting heeft omschreven voorafgaand aan het sloopwerk en de bouw.
ASR vroeg om een uitgebreide opname en documentatie van panden én alle omliggende panden door high-end laserscanning. De gevraagde producten waren o.a. hoogwaardige orthofoto’s. Hiermee is achteraf vast te stellen of schade is ontstaan door sloopwerkzaamheden, of dat de schade vooraf al aanwezig was. Beelen Sloopwerken vroeg PelserHartman de nulmeting en productie van orthofoto’s voor het project te verrichten.
3D nulmeting en documentatie
PelserHartman maakte voor aanvang van de demontage uitgebreide documentatie van de gevels van verschillende panden in de directe omgeving van de Aalmarkt. De documentatie bestond uit hoge resolutie ‘fotorealistische’ gekleurde pointcloud van gevels en straatwerk, kleuren ortho foto’s van de gevels en nulmetingen met een digitaal waterpasinstrument om zakking te kunnen monitoren.
Deformatie analyse
PelserHartman voert na de sloopwerkzaamheden de controlemetingen uit op de gevels van verschillende panden in de directe omgeving van de Aalmarkt met exact dezelfde metingen. De data uit beide opnames wordt met elkaar vergeleken in een deformatieanalyse. Scheuren en verzakkingen die vooraf aanwezig waren zijn nu vastgelegd. Het is zo aan te tonen dat de schade aan gebouwen niet is ontstaan door de sloopwerkzaamheden. Dit is waardevol in een slooptraject in een oude stadskern als die van Leiden. Het is echter niet het enige voordeel.
Orthofoto’s als onderlegger voor geveltekening
De orthofoto’s zijn in eerste instantie gemaakt voor documentatie, om achteraf de oorzaak van eventuele schade vast te stellen. De waarde van de meting is echter veel groter. De orthofoto’s zijn een perfecte onderlegger om snel en accuraat geveltekeningen te maken van de bestaande gebouwen.
Over plan Aalmarkt Leiden
Het ontwerp van architect Rijnboutt combineert bestaande monumentale panden met nieuwbouw. Het aanhelen van nieuwbouw met bestaande monumentale panden is een uitdagende ontwerpopgave. Het is ook technisch ingewikkeld, onder meer door hoogteverschillen in het terrein en door de aanleg van een kelder te midden van de historische bebouwing.
Het Aalmarktproject ligt in het hart van de historische binnenstad van Leiden. De binnenstad van Leiden wordt aantrekkelijker gemaakt door de restauratie van verwaarloosde en soms verloederde monumenten. De betekenis van het Aalmarktgebied voor de stad Leiden is groot. De Aalmarkt heeft 21 gemeentemonumenten, waarvan 15 de status van rijksmonument hebben. De Aalmarkt en de plaats waar de Mare en de Oude en Nieuwe Rijn bij elkaar komen is het geografische en historische hart van Leiden. De fijnmazige, middeleeuwse stedenbouwkundige structuur is grotendeels intact gebleven en vormt de basis en de inspiratiebron voor het stedenbouwkundig plan.
Wat is een orthofoto?
Een orthofoto is een 2D orthogonale of ‘haaks’ aanzicht van een object op schaal. Het belangrijkste is dat de foto geometrisch gecorrigeerd is. Lijnen lopen dan recht en daardoor hebben alle onderdelen op de orthofoto dezelfde schaal. Orthogonaal genomen foto’s zijn dus loodrecht op het object genomen. Een normale camera lukt dat niet vanwege vertekening door de lens en een verkeerde hoek tijdens het nemen van de foto. Laserscandata heeft geen parallaxproblemen en kan dus orthogonaal geëxporteerd worden, waardoor de de afbeelding een betrouwbare onderlegger vormt.
Orthofoto’s worden ondermeer gebruikt voor het maken van restauratieplannen, bij documentatie voor bouwhistorisch onderzoek of om goede aanzichten te maken van gevels en archeologische vondsten.
Orthofoto: niet alles hoeft getekend te worden
Orthofoto’s maken fasering en opdelen van tekenwerk mogelijk. Soms maken ze tekenwerk zelfs overbodig. Het aanzicht van de gevel op schaal in de orthofoto kan al voldoende nauwkeurig zijn om de juiste informatie vast te leggen. Eventueel kan later in het project op basis van dezelfde data een officiële tekening gemaakt. Er hoeft dus maar één keer gemeten te worden, in plaats van telkens terug te moeten voor aanvullende en nauwkeurigere metingen.
Toepassing orthofoto in de bouw
Orthofoto’s worden in de bouw vaak gebruikt als binnenwand-, vloer- of plafondaanzicht in doorsnedetekeningen of als onderlegger om wandaanzichten te tekenen. In dat geval worden de orthofoto’s gemaakt vanuit dezelfde positie als de verticale doorsneden. Dit stelt de opdrachtgever in staat op basis van de orthofoto’s de verticale doorsneden met detail informatie aan te vullen en om aanzichten te kunnen tekenen.
