Home » Projecten » Scannen voor ‘herbouw’ Kasteelruïne Valkenburg
(rijks)monumenten | archeologie / bouwhistorie | musea

Scannen voor ‘herbouw’ Kasteelruïne Valkenburg

In het verleden ontwikkelden de architecten van SATIJNplus een visie voor de Ridderzaal van Kasteelruïne Valkenburg. Deze plannen zijn tot nu toe niet verder doorontwikkeld, maar zijn wel nog steeds de inspiratie voor het idee om een deel van het kasteel te ‘herbouwen’. Het betreft hier niet het letterlijk reconstrueren, maar het maken van een productie die ervoor zorgt dat de bezoeker een beter beeld krijgt bij de ruimtelijke structuur van het voormalige kasteel. De stichting beheer Kasteel van Valkenburg heeft PelserHartman gevraagd om een goede accurate basis te leggen voor het maken van een voorontwerp voor de Artilleriekamer en Ridderzaal van de Kasteelruïne. Uiteindelijk hebben we samen besloten om de volledige ruïne 3D vast te leggen in de inmiddels bekende ‘wolk van meetpunten’: de pointcloud. Ook maakten we een speciale 3D viewer die later gebruikt kan worden door het publiek.

3D laserscannen op een hoog statief

SATIJNplus over PelserHartman

Als restauratie-architect is de fysieke verbintenis met een gebouw en/of ruïne onvervangbaar. Aan de hand van observaties worden analyses verricht om te komen tot een gedegen toekomstvisie en bijbehorend ontwerp. PelserHartman ondersteunt middels nieuwe technieken dit proces. De communicatie is pro-actief, het advies en de werkwijze is innovatief binnen de gestelde kaders. Er gelden geen geschreven regels, waarmee ons architectenbureau SATIJNplus Architecten elke dag mee te maken heeft. Geen enkel project is standaard, PelserHartman doorziet en anticipeert hierop. De samenwerking bij Kasteelruïne Valkenburg heeft geleidt tot informatie die niet alleen nu, maar ook later te raadplegen is. Als restauratie-architect kunnen we de geleverde producten in verschillende fasen toepassen, van restauratie, transformatie tot en met onderhoud. Gezamenlijk zorgen we voor het behoud van monumentaal vastgoed.

SATIJNplus
Gekleurde pointcloud van Kasteelruïne Valkenburg

3D ARCHEOLOGIE KASTEELRUÏNE VALKENBURG

In 2012 scande PelserHartman de kapsporen van de mijnwerkers in, bij een van de oudste mergelgroeven van Noordwest-Europa. Deze sporen zijn een mooie archeologische vondst, die werd gedaan tijdens het onderzoek voor het geplande restaurant Ruïne Kasteel Valkenburg. Lees de rest van dit bericht.

Wil je meer van onze projecten zien?

PelserHartman voert projecten uit voor een groot aantal partijen in de bouw en archeologie. Op de pagina projecten staan veel voorbeelden van onze projecten opgesomd.

DIRECT NAAR:

OFFERTE AANVRAGEN

AFSPRAAK MAKEN       

PILOTPROJECT

Zelf ervaren hoe het is om met 3D scantechnologie te werken. Wij bieden een pilotproject aan tegen een gunstige prijs.

PILOTPROJECT

BLIJF OP DE HOOGTE

PelserHartman volgt de ontwikkelingen met betrekking tot 3D meten en modelleren op de voet. Wil je ook weten wat er gebeurt? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.

AANMELDEN

3D SCANNEN BASICS

PelserHartman 3d scannen whitepaper
Download direct onze 3D scannen basics whitepaper. Hierin staat alles wat je zou moeten weten voordat je begint met 3D scannen in je organisatie, overzichtelijk in één handige pdf.

TRAININGEN 3D SCANNEN EN MEER

Wil je nog meer leren? Dan kan! PelserHartman verzorgt ook op maat gemaakte trainingen. Bekijk hier ons aanbod en informeer gerust naar de mogelijkheden.

ONZE TRAININGEN

Home | Referenties | Vacatures | Contact

NIEUWSTE PROJECTEN

Het Spookslot in 3D vereeuwigd

Met veel plezier kunnen we eindelijk het grote nieuws met jullie delen! Het Spookslot wordt met een unieke 3D beleving vereeuwigd in de metaverse. Samen met de Efteling en Boldly-XR hebben we een ongekende 3D-ervaring gecreëerd die het iconische gebouw tot leven brengt. Een unieke samenwerking! Sinds 1978 was het Spookslot een geliefd onderdeel van de Efteling, maar de tand des tijds heeft ervoor gezorgd dat het plaats gaat maken voor een nieuw spookachtig themagebied. Omdat de Efteling bekendstaat om haar creatieve sprookjes en attracties die van generatie op generatie beleefd kunnen worden, is besloten door de Efteling om het Spookslot digitaal te vereeuwigen. Hierdoor is deze ervaring ook toegankelijk voor toekomstige generaties.

Capturing Reality

Capturing Reality is vaak de opgave binnen PelserHartman. Maar dan wel écht de werkelijkheid vastleggen in miljarden coördinaten. Regelmatig doen we dit voor monumentale complexen en ander erfgoed. Van Anne Frank huis tot het Binnenhof. We zoeken graag actief de samenwerking op om Nederlands meest bijzondere objecten in te scannen. Gewoon omdat het supergaaf is om bijzondere gebouwen 3D in te meten en te documenteren voor het nageslacht. De Efteling had al plannen om het Spookslot te vereeuwigen. Dat was een perfecte match met onze zoektocht naar een bijzonder project voor 2022.

3D laserscanning van de buitenzijde van het Spookslot (Foto: Efteling)

Een unieke en niet eerder vertoonde ontwikkeling

De Efteling maakt voor het eerst een attractie zichtbaar in de ‘metaverse’ en vereeuwigt daarmee het Spookslot met een unieke 3D beleving. Iedereen kan straks in deze metaverse om het attractiegebouw heen lopen. Medewerkers van de Efteling krijgen een NFT waarmee zij toegang krijgen tot de binnenzijde. Deze ‘non-fungible tokens’ zijn uniek en niet vervangbaar.

3D laserscan komt tot leven

Het PelserHartman-team legde met 3D scantechnologie het Spookslot tot in detail vast net voor de sloop. Dit inmeten gebeurde met high-end 3D laserscanners die twee miljoen meetpunten per seconde maken. Ook maakten we foto’s waardoor er gekleurde puntenwolken, oftewel pointclouds, ontstaan. Het maken van de onderliggende 3D meetdata vereiste het gebruik van de nieuwste technieken. Voor het Spookslot voerden we samen met Boldly-XR een uniek technologisch hoogstandje uit. Boldly-XR verwerkte onze scandata. Ze zijn gespecialiseerd in het creëren van realtime, meeslepende 3D- en AR-ervaringen. Zij hebben de scan omgezet in een prachtige en immersieve 3D-ervaring in de metaverse.

De high-end 3D laserscanner meet met twee miljoen punten per seconde de binnenzijde van het Spookslot

Spookslot digitaal vereeuwigd

We zijn zeer dankbaar dat we op onze eigen manier hebben kunnen bijdragen aan het behoud van het Spookslot. Dit is een iconisch gebouw geweest met een bijzondere betekenis voor heel veel mensen. Door het te vereeuwigen in de metaverse, wordt ervoor gezorgd dat deze betekenis ook behouden blijft voor toekomstige generaties. De NFT garandeert de exclusiviteit van dit project.

Laat jouw bijzondere object kosteloos inscannen

Heb je zelf een zeer speciale opgave of een tof idee? Dien dan een voorstel bij ons in! Eens per jaar kiezen wij een project uit en gaan we de samenwerking aan. Kosteloos, als jij tenminste een leuke tegenprestatie kunt bedenken. Wij gunnen ons team namelijk graag de ruimte en het plezier om zeer bijzondere objecten in te scannen “gewoon omdat het kan en leuk is!”. Soms om een goede relatie te helpen, of als vrijwilligerswerk en soms gewoon omdat het supergaaf is om bijzondere gebouwen 3D in te scannen en te documenteren voor het nageslacht.

Heb je een zeer bijzonder project? Neem dan contact met ons op!

3D laserscanning voor renovatie Château St. Gerlach

Voor de renovatie van Château St. Gerlach heeft PelserHartman het monumentale kasteel ingemeten met 3D laserscanapparatuur voor Zoom Industries. Op basis van deze nauwkeurige 3D inmetingen zijn plattegrond-, doorsnede- en geveltekeningen gemaakt. Deze tekeningen vormen de basis voor de renovatieplannen van het Château. Alle betrokken partijen maken gebruik van dezelfde basisinformatie waardoor de kans op (communicatie) fouten verkleind wordt.

Pointcloud PelserHartman
Ongekleurde pointcloud van Château St. Gerlach

3D laserscanning kastelen en landgoederen

De maatvoering van een oud kasteel zoals Chateau St. Gerlach in Valkenburg is vaak niet te herleiden vanuit de aanwezige archieftekeningen. Vroeger werden zaken vaak ter plekke in het werk bepaald en uitgevoerd. En al helemaal niet meer op een bouwtekening – als deze er al was – bijgewerkt. Oftewel, men deed niet aan revisie.

Ongekleurde Pointcloud
Doorsnede van een ongekleurde puntenwolk

Het is zo goed als onmogelijk kastelen en landgoederen met de hand (na) te meten. Niet alleen vanwege scheefstanden en schuinten, maar natuurlijk ook vanwege de omvang. Daarom hebben we dit prestigieuze kasteel met 3D laserscanning technieken ingemeten. Het resultaat uit een laserscanner is een pointcloud. Een wolk van meetpunten.

Pointcloud als onderlegger voor 2D tekenwerk

Niet alle betrokken partijen kunnen werken met pointclouds. Daarom hebben we op basis van de pointcloud 2D tekeningen gemaakt van de plattegronden en gevels. Daarnaast hebben we ook enkele doorsnede tekeningen gemaakt.

2D gevelaanzicht
2D gevelaanzicht op basis van pointcloudinformatie

Meer weten over scannen en 2D tekenen of 3D modelleren?

Wil je meer weten over 3D laserscanning en modelleren met pointclouds? Lees dan verder op de speciale portaalpagina 3D scannen en modelleren. Vandaaruit kun je weer doorklikken naar verschillende onderwerpen rondom het scannen en werken met pointclouds. Ook vind je daar knoppen die toegang geven tot formulieren waarmee je offertes kunt aanvragen. Heb je al een project en wil je meteen een offerte aanvragen? Dat kan via de knop hieronder.

offerte aanvragen

BIM model Museum Catharijneconvent Utrecht

Museum Catharijneconvent koos PelserHartman uit om het Utrechtse museum in kaart te brengen. We zijn blij dat we dit mooie complex mogen toevoegen aan onze ‘collectie’ musea. Natuurlijk trokken we graag weer alles uit de kast voor dit bijzondere project. Onze scanoperators en 3D-modelleurs waren afgelopen maanden hard maar enthousiast aan het werk. Ze maakten betrouwbare pointclouddata met high-end laserscanners en een BIM model LOD300. We bedanken het museum en Anja In ’t Velt – de Groot voor het gestelde vertrouwen.

3D BIM model LOD300 van Museum Catharijneconvent in Utrecht

Samen een goed doordacht plan maken

In februari dit jaar maakten we het plan om het monumentale museumcomplex in kaart te brengen. Dit deden we natuurlijk in nauwe samenwerking met de mensen van het museum. Hierbij staat het einddoel bij ons altijd centraal; datgene doen en maken dat nodig is voor plannenmakers en de ontwerpende partijen. Het BIM model moest de goede basis zijn voor bureau KAAN Architecten.

Gekleurde pointcloud van Museum Catharijneconvent in Utrecht

3D scans en viewers als basis

Begin maart startten de scanwerkzaamheden en eind mei kon het 3D model worden opgeleverd. Het werk bestond uit verschillende onderdelen die op verschillende manieren werden uitgewerkt. De basis-inmeting werd uitgevoerd met Leica-scanners. Dit leverde nauwkeurige coördinaten in de vorm van een puntenwolk. Daarnaast maakten we foto-opnamen tijdens het scannen waardoor een gekleurde pointcloud gemaakt kon worden. Deze data werd ook gebruikt voor het maken van 360-graden panorama foto’s en twee verschillende 3D viewers.

Een 3D BIM REVIT model als eindproduct

Maar het grootste en belangrijkste eindproduct was het 3D REVIT model dat gemaakt werd op het detailniveau LOD 200 waarbij de monumentale gevels werden uitgewerkt op het niveau LOD 300. Met de twee verschillende viewers konden zowel de pointclouddata als ook de bolfoto’s, online en offline bekeken worden. Het betreft hier de viewers Leica Jetstream en Cyclone Enterprise.

Ongekleurde pointcloud van Museum Catharijneconvent in Utrecht

Een nieuw ontwerp voor het museum

Museum Catharijneconvent besloot in 2021 op zoek te gaan naar een architect voor een grootschalige verbouwing. Dit vanwege de groeiende belangstelling voor het museum en om het museum klaar te maken voor de toekomst. Met de verbouwing wil het museum een gedroomde nieuwe collectiepresentatie maken voor het onderwijs (samen met tentoonstellingsontwerper OPERA Amsterdam), meer tentoonstellingen presenteren, verduurzamen en niet in de laatste plaats het prachtige complex in de etalage zetten. KAAN Architecten is door het museum gekozen om het ontwerp te maken voor de verbouwing. Zij presenteerden, in een vol Tivoli Vredenburg, een visie waarin het monument en de nieuwe architectuur elkaar optimaal versterken. Het museum werkt momenteel aan de doorontwikkeling van het ontwerp.

Meer weten over scannen en modelleren?

Wil je meer weten over 3D scannen en modelleren met pointclouds? Lees dan verder op de speciale portaalpagina 3D scannen en modelleren. Vandaaruit kun je weer doorklikken naar verschillende onderwerpen rondom het scannen en werken met pointclouds. Ook vind je daar knoppen die toegang geven tot formulieren waarmee je offertes kunt aanvragen. Heb je al een project en wil je meteen een offerte aanvragen? Klik dan hier.

Monitoring beweging vier woontorens in Antwerpen

In dit project wordt een bestaande woontoren gerenoveerd door de toren te strippen tot de dragende betonnen constructie. De centrale kern wordt nadien verwijderd waardoor de bestaande appartementen los komen te staan, in de vorm van vier kleine torentjes. Tijdens de werkzaamheden is het essentieel de bewegingen van de overgebleven toren-elementen op te volgen: monitoring. Dit is zowel voor de veiligheid van de aanwezige arbeiders als om na afloop van de werken de eventuele scheefstand van de torens in kaart te kunnen brengen.

De kern wordt uit het bestaande woongebouw gesloopt.

PelserHartman stelt een alternatieve methode voor

PelserHartman is bij dit project ingeschakeld als specialist om een alternatieve methode te bedenken voor een methode met optische kabels enerzijds en een arbeidsintensieve inmeting van scheefstand met totalstation anderzijds. Op basis van ervaringen bij andere projecten heeft PelserHartman een systeem bedacht waarbij een makkelijker bevatbaar systeem van dynamische tiltmeting geïnstalleerd werd. Dit systeem kan verplaatsing, versnelling, trilling en temperatuur meten. Daarnaast bedacht PelserHartman om de scheefstandsmeting ook nog uit te voeren op basis van 3D scanning.

3D scanning voor monitoring scheefstand

Dit project vraagt een inmeting van de scheefstand op ongeveer 300 punten voor de afbraak van de oude kern en na afloop van de opbouw van de nieuwe kern. Deze moeten met elkaar vergeleken worden. PelserHartman heeft beslist om dit anders aan te pakken. Door een 3D scan van de toren te maken kan de scheefstand van alle dragende elementen eenvoudig bepaald worden. Als na afloop een nieuwe scan gemaakt wordt kunnen beide puntenwolken op elkaar gelegd worden om een verschil-analyse uit te voeren.

Ongekleurde pointcloud als nulmeting

De moeilijkheid bij de 3D scanning bestaat in het garanderen van de nauwkeurigheid van de gelijkvloerse verdieping tot de 16e verdieping op een hoogte van 45m. Om dit te garanderen wordt er een volledige ketting gescand met een Leica RTC360 door de centrale trappenhal waarbij elke even verdieping volledig gescand wordt. Door de open ramen kan er een verbinding met de hoger gelegen en lager gelegen verdieping gemaakt worden. Daarnaast worden op de middelste en bovenste verdieping targets gescand vanaf de betreffende verdieping. Deze targets worden ook vanaf de straat met een totaalstation ingemeten. Op deze manier wordt de nauwkeurigheid gecontroleerd. Het scannen van de buitenzijde gebeurt met de nauwkeurigste scanner op grotere afstand, een Leica P40.

Dynamische tiltsensoren om veiligheid te garanderen

Bij het wegbreken van de centrale kern ontstaat er een potentieel instabiele situatie. Het zou kunnen dat één van de vier resterende torendelen instabiel wordt onder invloed van de omgevingsomstandigheden zoals wind. Maar hij zou ook instabiel kunnen worden door het wegbreken van de centrale kern. Het is voor de veiligheid van de arbeiders ter plaatse essentieel dat zij indien nodig tijdig uit de toren geëvacueerd kunnen worden.

Sensordata

Er werden op drie verdiepingen telkens vier dynamische tiltsensoren aangebracht. Deze sensoren van onze partner StabiAlert meten met een tussentijd van enkele seconden verschillende factoren. Hieruit worden snelheid, versnelling, hoekverandering, trilling en temperatuur verkregen. Door bepaalde alarmwaarden toe te kennen aan de hoekverandering kunnen er per mail en/of SMS alarmen uitgestuurd worden of ter plaatse een alarmsignaal laten klinken.

Vastleggen grenswaarden

Het vastleggen van grenswaarden is het meest essentiële onderdeel. De grenswaarden kunnen pas bepaald worden als de natuurlijke beweging van het gebouw bekend is. Om de natuurlijke beweging van het gebouw te bepalen werd er eerst een nulmeting uitgevoerd gedurende twee weken. Op basis van die meting konden de grenswaarden bepaald worden.

Gedurende de maanden wijzigen de temperaturen. Hierdoor wijzigt ook de natuurlijke beweging van het gebouw in vergelijking met de referentieweek. De grenswaarden werden gedurende het project bijgesteld in overleg met de begeleidende ingenieur.

Video monitoring trillingen en scheefstand woontoren Antwerpen

Contact

Heb je een project waar je onze hulp bij kan gebruiken of wil je meer informatie? Neem dan contact met ons ons hoofdkantoor in Nederland of met de Belgische PelserHartman vestiging.

Contact kantoor ’s Hertogenbosch

Contact PelserHartman België

PH houdt zakking, scheuren en scheefstand Brusselse school continu in de gaten

In december 2020 werden in de Sint-Joris-basisschool te Brussel op een aantal plaatsen zorgwekkende scheuren vastgesteld. PelserHartman werd door de scholengemeenschap ingeschakeld om metingen uit te voeren om het probleem snel in kaart te brengen en eventueel verder op te volgen door monitoring. Al snel bleek dat er sprake was van een behoorlijke verzakking met scheefstand en scheurvorming tot gevolg. De Brusselse school wordt nu continu door ons in de gaten gehouden met tilt-sensoren en inclinometers.

Monitoren van scheefstand mét en zonder inclino- en tiltmeters

Zodra iets scheef lijkt te zakken, is het nuttig om meteen de scheefstand in te meten. Het éénmalig inmeten geeft informatie over de actuele situatie en de reeds opgetreden scheefstand. Het uitvoeren van meerdere metingen geeft informatie over de verandering van scheefstand. Hierdoor zien we of een gebouw in beweging is en steeds schever komt te staan.

Wanneer de veiligheid in het gedrang komt, zetten wij een continu systeem in. Hierbij wordt bij een onveilige situatie meteen een alarm uitgestuurd en kunnen er tijdig de nodige acties ondernomen worden. Dit was het geval bij de school in Brussel en daarom brachten wij een online monitoringssysteem aan bestaande uit tiltmeters.

Wil je meer weten over het monitoren van scheefstand met inclinometers? Lees dan verder op de pagina Meten en monitoren van scheefstand.

Deformatie-analyse als basis voor het monitoringsplan

PelserHartman voerde op basis van een werkbezoek onmiddellijk enkele noodzakelijke metingen uit. Zo werd een high-end 3D scan gemaakt van de voorgevel en de vloeren. Door middel van een deformatie-analyse ontstond snel een algemeen beeld van de vervorming.

Deze analyse werd uitgevoerd door van de puntenwolk een kleurenkaart te maken. Hierdoor werd de scheefstand van de voorgevel meteen goed zichtbaar. Daarnaast werd op basis van de puntenwolk een eenvoudige lijnentekening gemaakt waarop de hoogtes van alle raamdorpels ingetekend werden. Hiermee kon ook de historische zakking in kaart gebracht worden, er vanuit gaande dat deze raamdorpels ooit op dezelfde hoogte geplaatst werden. Beide analyses toonden een sterke vervorming, zowel wat betreft zakking als scheefstand. Op basis van deze resultaten kon er inzichtelijk gemaakt worden welke metingen aangewezen zijn om verder uit te voeren.

Automatische tiltsensoren om veiligheid te garanderen

Uit de deformatie-analyse bleek een relatief grote scheefstand. Kort na de eerste metingen werden er extra scheuren vastgesteld en kwamen er enkele stenen los uit de voorgevel. Hierop is onmiddellijk beslist om een systeem van tiltmeters te installeren die permanent de scheefstand van de voorgevel opvolgen. In dit geval installeerden we 3 tiltsensoren van het type WiSen tilt node. De meetdata wordt naar een online systeem doorgestuurd zodat de data in real time opgevolgd kan worden. Door een alarm te koppelen aan de meetdata kon in het geval van een problematische zetting de school onmiddellijk ontruimd worden.

Nauwkeurige zettingsmeting

Gelijktijdig met de installatie van de tiltsensoren werden onderaan de gevel 6 meetpunten aangebracht om de zakking van de voorgevel nauwkeurig op te volgen. Deze manuele meting werd maandelijks herhaald. Het risico zit niet in de zakking waardoor hier geen (duurder) automatisch systeem hoeft aangebracht te worden.

Extra metingen als aanvulling

Er werden in het gebouw nog enkele zeer sprekende vervormingen vastgesteld. Zo was de vloer op het gelijkvloers sterk vervormd en waren en grote scheuren aanwezig in muren van een klaslokaal op de tweede verdieping.  De vloeren van zowel de gelijkvloerse lokalen als van het klaslokaal op de tweede verdieping werden geregeld manueel ingemeten met een hoognauwkeurig totaalstation. Deze metingen geven aanvullende informatie aan constructeurs en stabiliteitsingenieurs om de gedragingen van het gebouw beter te begrijpen.

Eenvoudige scheurmeting

Er werden ook op enkele scheuren plastic scheurmeters aangebracht. Deze plastic plaatjes zijn niet de meest nauwkeurige optie maar geven wel in één oogopslag een beeld over het al dan niet toenemen van de scheurvorming. Zo kunnen ook leken op locatie deze uitlezen en op die manier eventueel gerustgesteld worden, of indien nodig actie ondernemen.

Onderzoek naar structurele problemen

Gelijktijdig met alle metingen werd de situatie van nabij opgevolgd door enkele ingenieursbureaus. In april werd er beslist om de lessen niet meer in dit schoolgebouw te laten plaatsvinden en een grondige restauratie van de benedenverdieping uit te voeren. Tijdens deze restauratie zou ook een verdere studie gebeuren naar de stabiliteit van het gebouw. In de loop van deze werken werd ontdekt dat er enkele jaren geleden vlak voor de voorgevel twee heel grote collectoren voor regenwater geplaatst werden. Hierdoor was de voorgevel instabiel geworden. Daarnaast bleek de voorgevel niet verankerd te zijn met de tussenmuren waardoor deze als een losstaand element heel makkelijk kon bewegen. Uit metingen bleek dit vooral onder invloed van de temperaturen te zijn. Beide problemen werden aangepakt door de funderingen te versterken met micropalen en een verbinding aan te brengen tussen de voorgevel en tussenmuren. Tijdens het versterken van de funderingen trad er nog een extra beweging op in de minst stabiele zone, ter hoogte van de aangebrachte regenwatercollectoren.

Nadat uit metingen bleek dat de voorgevel opnieuw een stabiele positie bereikt had kon de school opnieuw in gebruik genomen worden. Na ongeveer een jaar werden alle sensoren verwijderd.

Afspraak maken

Wil je meer te weten over monitoring of heb je zelf met zakkingen, scheefstanden of andere bewegingen te maken in een project? Maak dan afspraak.

Het Nationaal Monument op de Dam 3D in kaart door PelserHartman

PelserHartman mag haar naam weer eens verbinden aan een icoon. Deze keer niets minder dan hét Nationaal Monument op de Dam in onze hoofdstad, inclusief alle beeldhouwwerken! En daar zijn wij natuurlijk heel trots op. Een team-up met een van Nederlands meest gerenommeerde restauratiearchitecten, Van Hoogevest Architecten, droeg bij aan het winnen van de aanbesteding in 2021. Extra leuk dat ook onze partner Nico de Bont op het toneel is verschenen. Zij gaan de werkzaamheden aan het monument uitvoeren. Tot nu toe bleef het project binnenskamers omdat het een bijzonder object betreft, maar gelukkig mogen we nu de buitenwereld laten weten wat er gaat gebeuren.

PelserHartman maakt 3D scan van nationaal monument op de dam
PelserHartman brengt Het Nationaal Monument op de Dam in kaart

Behoefte aan hoge kwaliteit 3D data

Van Hoogevest Architecten is in samenwerking met PelserHartman al geruime tijd betrokken bij het aanstaande Groot Onderhoud van het Nationaal Monument op de Dam. Al in december 2020 werden wij door Van Hoogevest benaderd voor deze heel bijzondere klus. Niet alleen de bekende 22 meter hoge witte travertin zuil, maar ook al het natuursteen beeldhouwwerk daaromheen werd door ons 3D ingemeten. Dus ook de halfronde gedenkwand, alle wapens van de provincies, de twee beelden van de leeuwen en de beeldhouwwerken op de pyloon. De beelden worden echter niet gedemonteerd. Ze worden vooral goed schoongemaakt en er worden ter plaatse kleine reparaties uitgevoerd.

Voor het uitvoeren van dit unieke onderzoek en het maken van de restauratieplannen had Van Hoogevest Architecten behoefte aan betrouwbare data van een hoog niveau. Daarbij was vooral de resolutie en de beeldkwaliteit erg belangrijk.

Uitvoering 3D inmeting op 21 april 2021

Op 21 april vorig jaar was het zo ver. Een team van 4 man en verschillende soorten meetinstrumenten en fotocamera’s brachten het monument in kaart. De situatie op de Dam kun je gerust ‘uitdagend’ noemen. Het is misschien wel de meest dynamische plek van Nederland. Dit heeft een grote invloed op de manier van meten en documenteren. De tweede grote factor; natuursteen. Dit geeft vaak aanleiding voor een bijzondere aanpak door de reflectie eigenschappen van dit materiaal. Dit kan zorgen voor een verwarrende ‘dubbele laag’ in de pointclouddata.

3D inmeting Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam
3D inmeting Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam met o.a. Leica RTC360 en P40 meetapparatuur

Hoge resolutie tot in het uiterste puntje van de zuil

En dan de derde factor; de 22 meter hoge zuil waarvan tot in het uiterste puntje toch data gemaakt moet worden met een hoge resolutie. Uiteraard denk je dan meteen aan hoogwerkers of drones. Maar toch bleek de meest eenvoudige benadering ‘het maken van foto’s vanaf de grond’, de beste oplossing. Tot ieders verbazing wel. Fotograaf Ruud Peijnenburg maakte met zijn Fujifilm GFX100 foto’s van maar liefst 102 megapixels. Zelfs het kleinste detail bovenin de travertin zuil werd perfect vastgelegd op de gevoelige plaat.

Het plan en de partijen

Van Hoogevest Architecten maakte op basis van de gedetailleerde 3D inmeting en fotografische opname het plan ter verbetering van het monument. Dit betreft onder andere allerlei hoog niveau natuursteenreparaties. Dankzij de pointcloud kon er betrouwbaar tekenwerk worden opgesteld, waarbij er zekerheid was over de afmetingen van alle natuurstenen blokken en de beeldhouwwerken waaruit het Monument is opgebouwd. Hier komt de meerwaarde van een 3D inmeting duidelijk naar voren, want om dit met de hand in te meten vanaf een hoogwerker is haast niet te doen. Daarnaast werd op basis van de supergedetailleerde foto’s een betrouwbaar overzicht gemaakt van de unieke kenmerken van het Italiaanse travertin: de basiskleur, de beweging van de kleurnuances en het patroon van kleine holtes in het natuursteen. Daarmee kon in de groeve in Italië goed bijpassend travertin worden geselecteerd voor reparatie- en inboetwerk.

Het restauratieplan werd opgesteld in samenwerking met Natuursteenadviesbureau Van den Heuvel. Het groot onderhoud wordt uitgevoerd door Nico de Bont in samenwerking met Slotboom Steenhouwers, dit alles in opdracht van de gemeente Amsterdam.

Video werkzaamheden Nationaal Monument op de Dam

Planning van de werkzaamheden aan het Monument

Op 4 mei 2022 is de Nationale Dodenherdenking, waarbij er kransen gelegd worden. Deze blijven nog ruim een week liggen waarna op maandag 16 mei 2022 het project daadwerkelijk gaat starten. Naar verwachting zijn de werkzaamheden eind 2022 afgerond.

Hoogspanningsmast 3D inscannen

In Jupille-sur-Meuse mag niet gevlogen worden bij hoogspanningskabels. Daarom hebben wij daar een hoogspanningsmast ingemeten voor dronebedrijf Inflights. De uitdaging bij dit soort metingen is om goede en betrouwbare data te verkrijgen van de volledige mast. Weersinvloeden spelen hierbij een zeer grote rol. Bij een mast van 50 meter hoogte denken we goed na over hoe de best mogelijke data verkregen wordt met zo weinig mogelijk overload aan data.

3D scannen hoogspanningsmast
3D scan hoogspanningsmast

Uitvoering van de 3D inmeting

Er werden scanposities gekozen verspreid rondom de mast, waarbij telkens verder van de mast gestaan werd om ook de hogere delen zo recht mogelijk aan te meten. De Leica P40 scanner stond tot 50 meter uit de voet van de mast om bovenaan ook een maximale invalshoek van 45 graden te verkrijgen. Dit is belangrijk om betrouwbare data van hoge kwaliteit te krijgen.

Na het afronden van een algemene scan met een relatief lage resolutie maakten we een hoge resolutie selectiescan. Op deze manier krijgen we veel data van alleen de relevante delen. De omgeving was hierbij niet belangrijk.

Leica P40 scant hoogspanningsmast
Leica P40 scant hoogspanningsmast

Weersinvloeden bij scanning

Bij het inplannen van dergelijke metingen zijn de weersomstandigheden cruciaal. Met regen kan er sowieso nooit gescand worden. Bij een metalen structuur zoals deze hoogspanningsmast is de data meestal ook slecht als het metaal nat is. Hierdoor mag het gedurende de nacht ook niet geregend hebben en schijnt de zon bij voorkeur.

Ook wind kan een spelbreker zijn om alles scherp in beeld te krijgen. Als er veel wind is gaat de mast bewegen. Hierdoor zullen er tussen de scans onderling verschillen ontstaan waardoor de data “wollig” kan zijn. De individuele elementen zullen daardoor minder goed zichtbaar zijn.

Bij het inplannen van het meetwerk werden al deze factoren tot vlak voor de uitvoering scherp gemonitord om indien nodig de meting uit te stellen. Dit bleek niet het geval, tijdens de meting waren de omstandigheden ideaal.

Data-controle

Na afronden van de scanning wordt er bij de registratie heel grondig nagegaan of de data wel juist aansluiten. Door snedes op verschillende hoogtes in de puntenwolk te maken kunnen we heel goed zien vanaf welke hoogte er wijzigingen beginnen op te treden.

Na goedkeuring van de data door onze kwaliteitscontroleur kan de puntenwolk en viewer gemaakt worden om aan de klant te bezorgen.

Contact

Heb je een project waar je onze hulp bij kan gebruiken of wil je meer informatie? Neem dan contact met ons ons hoofdkantoor in Nederland of met de Belgische PelserHartman vestiging.

Contact kantoor ’s Hertogenbosch

Contact PH België

PH BLOG

NIEUWSTE BLOGPOSTS IN KENNISBANK

alle blogs
  • Te veel of te weinig informatie?

    Te veel informatie door 3D laserscanning? Monumentale gebouwen of objecten in stand houden, restaureren, renoveren of verbouwen is bijzonder werk. Niet alleen

  • Meten van trillingen

    Verkeer, hei- of sloopwerkzaamheden zorgen vaak voor trillingen. Maar ook installaties, gaswinning en explosies kunnen de boel flink in beweging brengen. Niet