De Sint-Romboutskathedraal van Mechelen is een UNESCO-werelderfgoed en de bekendste kathedraal van België. Ons team heeft zowel de gevels als alle daken en binnenzijden van de zolders in kaart gebracht met high-end 3D-scanners, total stations en drones. Het eindproduct is een set 2D-tekeningen. In deze blog beschrijven we de 3D scanning Sint-Romboutskathedraal en vertellen we waarom we 2D-tekeningen maken in plaats van 3D-modellen.

De meest bijzondere kathedraal van Belgie
De Sint-Romboutskathedraal, gevestigd in Mechelen, is niet alleen de belangrijkste kerk van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, maar ook een van de meest bezochte toeristische attracties in België. Deze prachtige kathedraal is vooral bekend vanwege zijn indrukwekkende toren van meer dan 97 meter hoog, die twee beiaarden herbergt en beschouwd wordt als de metropolitane kerk van het land. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de toren, als onderdeel van een groep van 56 belforten en kerktorens in België en Frankrijk, op de prestigieuze lijst van werelderfgoed van UNESCO staat vermeld.

3D-scans voor onderhoudsdossier en restauratieplannen
Eind 2022 werden wij benaderd door Karuur Architecten. Zij hadden van de Provincie Antwerpen de offertevraag ontvangen voor het maken van een onderhoudsdossier en de plaatsing van ladderhaken op de daken van de Sint-Romboutskathedraal te Mechelen. Een belangrijk onderdeel van de uitvraag betrof de opmaak van digitale opmetingsplannen. Deze tekeningen waren nodig voor het maken van de renovatie- en restauratieplannen van de dakstructuur. Ook was het belangrijk om de gevels in beeld te krijgen voor de plaatsing van steigers. Door middel van 3D scanning is de kathedraal in kaart gebracht.

Om de binnenzijde goed te kunnen koppelen met de buitenzijde werden targets gebruikt aan beide zijden van het dak ter hoogte van dakkapellen. Deze targets werden zowel van beneden als van boven met scanners gemeten (Leica P40 – Leica RTC) en met total station ingemeten. Via wenteltrappen en doorsteken naar het schip van de kerk werd er een extra cloud-to-cloud koppeling ter controle naar beneden gemaakt.
Een combinatie van meetinstrumenten
Deze uitdaging vroeg om een mix van verschillende meettechnieken. We hebben alle daken en gevels in kaart gebracht met behulp van high-end 3D-scanners, total stations en een drone. Een deel van het meetwerk werd zelfs handmatig uitgevoerd. De drone werd ingezet om het dakbeeld compleet te krijgen. Het eindproduct is een set 2D-tekeningen.
Waarom 2D tekeningen en geen 3D model?
We tekenen niet meer op de plank of tekentafel, de bouw is een 3D wereld geworden. Toch maken we nog vaak 2D-tekeningen. Dat gebeurt binnen alle ‘takken van sport’ binnen de bouw, maar misschien nog wel het meest bij gevel- en dakrestauraties. Hierbij is het vaak minder van belang om de volledige gevelopbouw op tekening te hebben. Alleen het buitenaanzicht van de gevel en het dak is vaak voldoende. De restauratie-architect weet vaak wel hoe de gevel in elkaar steekt en hoeft niet altijd alle informatie in een 3D model terug te vinden.

3D modellen zijn duurder
Natuurlijk kunnen we ook een 3D-model van een gevel maken. Echter, om dit goed te kunnen doen, moeten we ook de binnenzijde van de gevel inmeten. Dit is kostenverhogend, terwijl het eigenlijk geen meerwaarde heeft voor een gevelrestauratie die aan de buitenzijde plaatsvindt. Daarom meten we alleen de buitenzijde van de gebouwschil en produceren we 2D-tekeningen van de aanzichten. We maken dan vaak de bekende bouwkundige gevel- en dakaanzichten op schaal 1:100, 1:50 of 1:20.
2D blokkentekeningen van natuursteen
Regelmatig worden we gevraagd om blokkentekeningen te maken van de natuursteen. Dit is een speciaal klusje en niet altijd even eenvoudig. Wil je hier meer over weten? Lees dan de blog ‘Hoe maak je een blokkentekening van een gevel voor de restauratie van natuursteen?’.

Conclusie
Al met al was het maken van 2D-tekeningen van de Sint-Romboutskathedraal de beste optie voor dit restauratieproject, gezien de specifieke behoeften en vereisten van de klant. Door gebruik te maken van een combinatie van verschillende meetinstrumenten konden we alle benodigde informatie verzamelen om gedetailleerde tekeningen te produceren voor de restauratie- en renovatieplannen van de dakstructuur en de plaatsing van steigers. We hopen dat ons werk zal bijdragen aan het behoud van dit prachtige werelderfgoed en dat toekomstige generaties ervan kunnen blijven genieten.
PelserHartman staat op vakbeurs MONUMENT 2023
23, 24 en 25 mei 2023 staat PelserHartman op de vakbeurs Monument in de Brabanthallen in Den Bosch. “Digitalisering Voor Verduurzamen Erfgoed” is ons thema dit jaar. Wil je weten wat onze 3D scan-, modelleer- en monitoringstechnieken voor jouw project kunnen betekenen? Ben je benieuwd welke nieuwe innovaties wij dit jaar gaan introduceren in de monumentenwereld? Wil je alles weten over onze speciale Erfgoed Actie 2023, of in gesprek gaan over jouw monument of verduurzamingsproject? Kom spontaan langs op onze stand C003 of maak vooraf een gerichte afspraak met één van onze adviseurs.